محو کن و تورتیلون دو ابزار مهم در طراحی سیاه قلم هستند که هر هنرجویی باید در مورد آن ها بداند و بتواند آن ها را از هم تشخیص دهد. این وسایل برای محو کردن اثر مداد یا پودر زغال بر روی طرح و یا ایجاد افکت بر روی کار مورد استفاده قرار می گیرند. این ابزارها در بین ابزارهای رایج طراحی سیاه قلم چهره کمتر شناخته شده هستند. چرا که مورد کاربرد آن ها بسیار خاص است. این موضوع مخصوصا در مورد تورتیلون مصداق دارد چرا که کمتر هنرجویی با این ابزار به صورت دقیق آشناست و تقاوت آن را با محو کن به خوبی می داند.
محو کن Blending Stump
یکی از وسایل الزامی در طراحی سیاه قلم چهره در این سبک نقاشی، محو کن یا Blending Stump است. نام دیگر محو کن به انگلیسی Paper Stump است. این وسیله که با نام Belnding Tool هم در بازار شناخته می شود برای محو کردن ترسیم ها و آثار زغال و یا مداد بر روی کاغذ طراحی و ایجاد سایه‌ها در قسمت هایی از طرح که مایلیم سایه طبیعی تر به نظر برسد مورد استفاده قرار می گیرد.
محو کن ، لوله‌ای کاغذی است که به اندازه زیادی آن را تحت فشار قرار داده اند تا به شکل استوانه در آید. در طراحی بعضی وقت ها برای ایجاد یک خط تازه یا ایجاد اثری شبیه به بافت پوست بر روی صورت مدل نقاشی، می توانیم از محو کن استفاده کنیم.
استفاده از محو کن ساده است. کافی است ابتدا میزان تیزی نوک محو کن را مطابق دلخواه خود با استفاده از سطح سمباده تنظیم کنیم و سپس به آرامی محو کن را بر روی بخش هایی که با زغال کشیده ایم قرار دهیم و به آهستگی حرکت دهیم.
تنها نکته در مورد استفاده از محو کن این است که باید دقت کنید قسمت هایی که آن رو بر روی کاغذ قرار میدهید به اندازی زیاد زغال یا کنته جذب نکرده باشند چرا که محو کن نمیتواند مقدار زیادی پودر زغال را از طرح کار جمع کند و باعث کثیف شدن سطح طراحی می شود.
تورتیلون Tortillon یا تورتیلیون Tortillion
این وسیله هم در حقیقت نوع دیگری از محو کن است و جنس آن نیز از کاغذ فشرده و پیچیده شده است. در شکل زیر تعدادی تورتیلیون مشخص شده است. تفاوت محو کن Blending Stump و تورتیلیون Tortillion در شدت و فشار پیچش آنهاست. محو کن بسیار بیشتر از تورتیلون تحت فشار و فشردگی پیچیده شده است در حالی که تورتیلون با فشردگی کمتری پیچیده شده به اندازه ای که پله های کاغذ لوله شده را به راحتی میتوانید تشخیص دهید.
گذشته از آن، محو کن معمولا به شکل دو سر تولید می شود در حالی که تورتیلون فقط یک سر دارد و به این لحاظ تشخیص آن دو از هم بسیار آسان است.
خرید محو کن و تورتیلون
محو کن همانند سایر وسایل مورد نیاز سیاه قلم، در تنوع و مارک‌های مختلف در بازار قابل خریداری است. که از نظر درجه کیفی و قیمت دسته بندی می‌شود. از بین برندهای مختلف آن بیشترین کیفیت مربوط به محو کن کنته Conte Blending Stump است و بعد از آن، برند کرتاکالر Cretacolor و مونالیزا Monalisa کیفیت خوبی دارد. برندهای متفرقه دیگری که در بازار موجود است دارای کیفیت مناسبی نیستند.
سعی کنید این ابزار را از برندهای هندی مثل کوه نور (که اظهار می کنند کشور مبدا برندشان جمهوری چک است) خریداری نکنید. تجربه نشان داده بجز دور ریختن پول، خسارت زیادی به سطح کار و طراحی شما وارد می کنند. لذا سیاهرنگ خرید برندهای متفرقه را اصلا توصیه نمیکند. گرچه هیچ اختلاف قیمت زیادی هم در این بین در کار نیست. مثلا محو کن کوه نور در محدوده ۱۰ هزار تومان تا ۱۵ هزار تومان است. در صورتی که با هزینه حدودا ۲۰ هزار تومانی میتوانید از برند کرتاکالر خریدی مطمئن تر انجام دهید.
نگهداری و تیز کردن
گفته می‌شود که برای تیز کردن این ابزار میتوانید از کاتر و سمباده استفاده کنید. اما بنا به تجربه، سیاهرنگ کاتر را به هیچ عنوان به هنرجویان پیشنهاد نمیکند. همواره تأکید داریم که از ورق سمباده 150 ساختمانی برای تیز کردن سر محو کن استفاده کنید. برای خریداری این سمباده می توانید به فروشگاه های رنگ و ابزار در شهر خود مراجعه کنید.
زمانی که از سمباده برای تیز کردن سر آن استفاده می‌کنید، سر آن حالت مخملی خیلی خوبی پیدا می‌کند. این حالت مخملی برای محو کردن سایه‌ها و خطوط بسیار مناسب است. در حالی که استفاده از کاتر موجب خراب شدن سر آن می‌شود.
